• Proefmodel 200 kW
• Opstap naar 2 MW

Rijkert Knoppers
In: Technisch Weekblad nr. 45, 7 nov. 2014

In het Marsdiep, tussen Den Helder en Texel, gaat vanaf februari een drijvende energie-installatie uit de getijdenstroming elektriciteit opwekken. Dit maakte ir. Allard van Hoeken, Hoofd Nieuwe Energie van het in Hoofddorp gevestigde Bluewater Energy Services bekend tijdens de Offshore Energy Exhibition & Conference, die in de laatste week van oktober in de Rai te Amsterdam plaatsvond. De betreffende BlueTEC getijdencentrale is een demonstratiemodel van 200 kW, gebouwd door een Nederlands consortium, dat naast Bluewater Energy Services onder meer bestaat uit Damen Shipyards uit Gorinchem en het in offshore projecten gespecialiseerd aannemersbedrijf Van Oord uit Rotterdam.
Het drijvende platform is modulair opgezet, en bestaat uit een module van ongeveer 12 meter lengte en twee modules van ongeveer 6 meter lengte, de breedte is net als van een standaard transportcontainer 2,40 meter. De hoogte van de constructie is eveneens 2,40 m, in het midden is een gedeeltelijke verhoging van 80 cm aangebracht. Aan de onderkant van het platform is een tweebladige horizontale as propeller van ongeveer 10 meter doorsnee bevestigd, geleverd door het in Den Oever gevestigde Tocardo, het bedrijf dat sinds vijf jaar een getijdencentrale in de Afsluitdijk beproeft. ‘De Waddenzee is op de beoogde locatie ongeveer 30 meter diep, de getijdenstroming haalt hier maximaal een snelheid van 2 meter per seconde,’ vertelt Van Hoeken. ‘Het voordeel van een drijvende getijdencentrale is dat we de turbine relatief hoog in de zee kunnen hangen. Daar is de snelheid van de getijdenstromingen het hoogst, drie kwart van de potentieel aanwezige getijdenenergie bevindt zich in de bovenste helft van de zee.’
De getijdencentrale is met opzet opgebouwd uit losse modules zo groot als transportcontainers, zodat de installatie relatief eenvoudig in onderdelen valt te vervoeren naar afgelegen locaties wereldwijd, zoals eilanden in Indonesië of de Filippijnen, waar een of meerdere getijdencentrales een schoon alternatief kunnen bieden voor de hier vaak toegepaste dieselaggregaten. De assemblage van de componenten kan plaatsvinden zonder dat er bijvoorbeeld duikers aan te pas hoeven te komen. Ook inspectie en onderhoud zou door de goede toegankelijkheid van de onderdelen efficiënt kunnen plaatsvinden.
Inmiddels heeft Bluewater Energy Services ook afspraken gemaakt met Marine Currents Turbines, een onderdeel van Siemens, om in de Canadese Bay of Fundy een opgeschaald platform van 2 MW te bouwen. Siemens heeft eerder, sinds 2008, voor de kust van noord Ierland ervaring opgedaan met een onderzeese getijdencentrale. Deze zogeten SeaGen-S, bestaat uit een in de zeebodem aangebrachte verticale mast waaraan aan weerszijden twee tweebladige rotoren met diameters van 20 meter zijn aangebracht. Het vermogen van deze installatie bedraagt 2 MW.
In de Bay of Fundy zal de installatie van de drijvende SeaGen-F, niet te verwarren met de zojuist genoemde SeaGen-S, plaatsvinden in samenwerking met projectontwikkelaar Minas Energy uit het Canadese Hantsport. Het aan de Bay of Fundy gesitueerde Fundy Ocean Research Center for Energy (FORCE) heeft in de beoogde Minas Passage een onderzeese netgekoppelde elektriciteitskabel met een vermogen van 64 MW aangelegd, dit met het oog op de lange termijn doelstelling om hier 300 MW aan diverse getijdencentrales te realiseren. Het getijdenverschil kan hier oplopen tot 15 meter, en met watersnelheden tot 5,5 meter per seconden is de Minas Passage erg aantrekkelijk voor het benutten van getijdenenergie. Volgens wetenschappelijke studies zouden getijdencentrales op deze locatie op economische wijze een vermogen van 2,5 GW aan elektriciteit kunnen opwekken.
De SeaGen-F getijdencentrale bestaat net als de BlueTEC ook uit een drijvend platform, maar in plaats van een enkele tweebladige propeller aan de onderkant van de romp zijn er nu twee driebladige horizontale as propellers aan weerszijden van het drijflichaam aangebracht. De verwachte productie aan elektriciteit ligt op 7,9 miljoen kWh, genoeg voor de energievoorziening van 1.800 huishoudens. ‘Er zijn in diverse landen mogelijkheden om dergelijke SeaGen-F installaties toe te passen, zoals Canada, Engeland, Frankrijk en Japan,’ verduidelijkt Van Hoeken. ‘Het is denkbaar om grote parken aan te leggen, met een totaal vermogen van 10 tot 500 MW.’ Naar schatting kunnen getijdencentrales wereldwijd jaarlijks 800 TWh aan elektriciteit genereren. Dat komt overeen met 3 tot 4 procent van het mondiale energieverbruik.